12 Eki Yeni Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları
Uzun zamandır hukuksal düzenlemeye tabi olmadan faaliyet gösteren ödeme kuruluşlarının yeniden yapılandırılması amacıyla kabul edilen 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun 2013 yılı Haziran ayında Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Ödeme sistemlerinin oluşturulması, ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının kurulmasına yönelik düzenlemeleri içeren yönetmelik, tam bir yıl sonra 27 Haziran 2014 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak uygulamaya geçmiştir.
Sistem dahilindeki şirketlere yapılanma ve faaliyete geçme için 27 Haziran 2015 tarihine kadar süre verilmiştir. 2015 Temmuz ayından itibaren de 2 adet Elektronik Para Kuruluşu ve 5 adet de Ödeme Kuruluşu izin alarak faaliyetini yürütmektedir.
Ödeme Hizmet Sağlayıcı Kavramı
“Ödeme hizmeti sağlayıcısı” ifadesi Kanunda bir üst kavram olarak tanımlanmış olup, mevzuatta bu ifadenin geçtiği yerlerde 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki bankalar ile bu Kanun kapsamında Kurul tarafından faaliyet izni verilen elektronik para kuruluşları ve ödeme kuruluşlarının hepsi birlikte kastedilmektedir.
Elektronik Para Kuruluşu
Elektronik para kuruluşu, Kanun kapsamında elektronik para ihraç etme yetkisi verilen tüzel kişidir. Kanuna göre bu tüzel kişinin anonim şirket şeklinde kurulması, şirketin ve ortaklarının Kanunun 18 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şartları taşıması gerekmektedir. Kanunun 18 inci maddesi kapsamında faaliyet izni verilen bir elektronik para kuruluşu, elektronik para ihracının yanı sıra Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerini de yürütebilecektir.
Kanunda elektronik para; “elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, bu Kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değer” şeklinde tanımlanmıştır.
Ödeme Kuruluşu
Ödeme kuruluşu, ödeme hizmeti sağlamak ve gerçekleştirmek üzere Kanun kapsamında yetkilendirilen tüzel kişidir. Kanuna göre bu tüzel kişinin anonim şirket şeklinde olması, şirketin ve ortaklarının Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şartları taşıması gerekmektedir. Ödeme kuruluşunun sunabileceği ödeme hizmetleri Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılmıştır. Kanunun 14 üncü maddesi kapsamında ödeme kuruluşu faaliyet izni alan bir kuruluş sadece Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerini sunabilecek olup, elektronik para ihracı faaliyetinde bulunamayacaktır.
Yetkilendirme, Denetim ve Gözetim
Ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesi, faaliyetlerinin denetimi ve gözetimi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun sorumluluğundadır.
Öngörülen yeni sistemde, ödeme kuruluşlarının ödeme hizmetlerinin sunulması, ödeme hizmetinin bir parçasını oluşturan döviz alım satım işlemleri ve ödeme sistemlerinin işletilmesi dışında herhangi bir faaliyette bulunamayacağı düzenlenmektedir.
Türkiye’de ticari faaliyet olarak Kanun kapsamındaki bir ödeme hizmeti ancak aşağıdaki kuruluşlar tarafından sunulabilir:
- TCMB
- Bankalar
- PTT
- Ödeme Kuruluşu
- Elektronik Para Kuruluşu
Faaliyet izni verilmesine ilişkin Kurul kararı Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra, faaliyet izni alan ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının unvan ve iletişim bilgileri BDDK internet sayfasında yer alan “Kuruluşlar” sekmesi altındaki “Ödeme Kuruluşları” ve “Elektronik Para Kuruluşları” sekmeleri altında yer alan listeye eklenecektir.
Güvenlik ve Kullanıcı Verilerinin Gizliliği
Güvenlik konusuna büyük önem veren Kanun, kullanıcı verilerinin gizliliğini esas alıyor. Kanun, ödeme aracını kullanmaya yetkili olanlar dışındaki üçüncü kişilerin ödeme aracı ile ilgili kişisel güvenlik bilgilerine erişimlerinin engellenmesi için gerekli önlemleri almayan, ödeme aracının ve ödeme aracı ile ilgili kişisel güvenlik bilgilerinin ödeme hizmeti kullanıcısına güvenli bir şekilde ulaştırılmasını sağlamayan kuruluşların görevlileri ve işlemi yapan kişilerin, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmasını öngörüyor. Ödeme sistemi sağlayıcıları ve çalışanlarının (görevlerinden ayrılmış dahi olsalar) müşterilerine ait sırları kanunen açıkça yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklamaları durumunda bir yıldan üç yıla kadar hapis ile bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmasını öngörüyor.
Değerlendirme
Hayatımıza girerek geç kalınmış bir gerekliliği sağlayan Kanun ile, kimi görüşe göre banka bağımlılığı ve zorunluluğu azalarak vatandaşa büyük kolaylık sağlayacak; kimilerine göre ise bankalar gibi başka sömürücü şirketler yaratılacak.
Bankalar, yeni kurulan şahıs veya sermaye şirketlerine sanal pos vermez iken, yeni kurulan ödeme kuruluşlarında ise bir kaç belge ile temin etmek kolaylaşıyor. Fatura ödeme, TL yükleme, bilet alma, kredi kartını ödeme gibi bazı hizmetler kolay ulaşılabilir olacak.
Tahminimce neredeyse her semte açılacak olan Elektronik Para Kuruluşu şubeleri ile, yurtiçi ve yurtdışına sadece resmi bir belge ile para gönderilip alınabilecek.
Hatta, ÖdeAl gibi harika bir sistemle, vergi levhası ve bir kaç evrakla başvuran herkes akıllı cep telefonundan kredi kartı ile tahsilatını yapabilecek.
Şu bir gerçek ki, ticaret hayatında mecbur kalınan banka uygulamaları, bu şirketler ile daha kolay ulaşılabilir olacak. Ancak düzenlemeler ve uygulamalar, kapsamı geliştirilerek ve sürekli güncellenerek günün gereklerine uygun hale getirilmez ise de çok büyük boşluklar ve sorunlar oluşarak baş ağrıtacak gibi görünüyor.
Kaynak: hakandoyuran.com